“`html

Agos gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink‘in, tetikçi Ogün Samast tarafından Şişli’de düzenlenen silahlı saldırıyla hayatını kaybetmesinin üzerinden 18 yıl geçti. Hrant Dink kimdir, nerelidir? Gazeteci Hrant Dink neden katledildi?

HRANT DİNK KİMDİR?

Hrant Dink, 1954 yılında Malatya’da dünyaya geldi. Babası Sivas’ın Gürün ilçesinden, annesi Gülvart ise Sivas’ın Kangal ilçesinden köken alıyordu. Anne ve babası, 1961 yılında İstanbul’a taşınmasının ardından boşanarak Hrant ve iki kardeşi Gedikpaşa’daki Ermeni Yetimhanesi’ne yerleştirildi.

Bu dönemde Türkiye’deki sol hareketten etkilenen Dink, Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist çizgisine yöneldi. Ermeni toplumunun dışarıdan algılanmasını sağlamak amacıyla ismini mahkeme kararıyla “Fırat” olarak değiştirdi. Lise eğitimini Surp Haç Tıbrevank Ermeni Lisesi’nde tamamlayan Dink, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde zooloji eğitimi aldı. Dink, yetimhanede tanıştığı eşi Rakel ile birlikte bir yaşam sürmeye başladı.

Kardeşleriyle kurduğu yayınevi ve kırtasiye işletmesi ile birlikte, Anadolu’dan gelen kimsesiz çocuklara yardım eden Tuzla Ermeni Kampı’nın yönetimini üstlendi. Kamp, 21 yıl sonra devlet tarafından el konularak kapatıldı. Hrant Dink, Denizli Piyade Alayında sekiz ay kısa dönem askerlik yaptı.

Dink, gazetelerdeki kitap eleştirileriyle yazı hayatına adım attı ve basında kendisine yönelik hatalı haberlere düzeltmeler göndererek tanınmaya başladı. İstanbul Ermeni Patrikhanesi’ne, “Ermeni toplumu kapalı bir yaşam sürüyor; kendimizi ifade edersek önyargıları aşarız” diyerek Türkçe ve Ermenice bir gazete çıkarmayı önerdi. 5 Nisan 1996’da ilk sayısını yayımladığı Agos gazetesinin kurucu ve yayın yönetmeni oldu. Bunun yanı sıra Zaman ve Birgün gibi gazetelerde de yazılar kaleme aldı. Dink, Türkiye’deki tüm etnik toplulukların barış içinde yaşaması gerektiğine dikkat çekerken, Ermeni cemaatinin patrikhaneden bağımsız bir sivil yapıya sahip olması gerektiğini savunuyordu.

HRANT DİNK’İN DAVALARI

Hrant Dink, Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle davalarla yüzleşti. Ermeni Diasporası’nın 1915 olayları için daha yumuşak bir muhalefet yürütmesini talep eden Dink, 2002 yılında Urfa’da yaptığı bir konuşmada “Ben Türk değil, Türkiyeliyim ve Ermeniyim” diyerek “Türklüğü aşağılamaktan” üç yıl boyunca yargılandı ve beraat etti. 13 Şubat 2004 tarihinde yayımlanan bir makalesindeki bazı ifadeleri nedeniyle, yine 301. maddeden “Türklüğe hakaret” iddiasıyla yargılandı ve 6 ay hapis cezasına çarptırıldı, ancak bu ceza ertelendi.

Bilirkişi raporu, Dink’in yazılarında “Ermeni kimliğini” konuşturarak toplumsal barışı sağlama çabası içinde olduğunu ortaya koydu. Dink, bu davayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götürmeyi planlıyordu. Bunun yanında, birkaç davadan daha yargılanıyordu. Reuters’a verdiği bir demeçte, “Evet, 1915’te olan bir soykırımdı çünkü burada dört bin yıldır yaşayan bir halkın kültürü yok oldu” diyerek, Ermeni Diasporası’na yakın bir tutum sergiledi. Ancak Dink, Osmanlı dönemindeki bu olayların temel sorumlusunun Avrupa ülkeleri olduğunu savunuyordu.

SUİKAST SONUCU ÖLDÜRÜLEN 62. GAZETECİ

Hrant Dink, 19 Ocak 2007’de Şişli’deki Agos merkez binasının çıkışında uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Katil zanlısı 17 yaşındaki Ogün Samast, güvenlik kameralarının görüntüleri sayesinde babası tarafından polise bildirildi ve Samsun otogarında yakalandı. Hrant Dink, 1909 yılından beri Türkiye’de suikaste kurban giden 62. gazeteci olarak kayıtlara geçti.

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, yapılan duruşmada suikastın ‘FETÖ’ bağlantılı olduğu hükmüne vardı. 15 Kasım 2023 tarihinde Dink’in katili Ogün Samast serbest bırakıldı.

HRANT DİNK’İN ALDIĞI ÖDÜLLER

2005

• İnsan Hakları Derneği “Ayşe Nur Zarakolu Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü”

2006

• Henri-Nannen Düşünce Özgürlüğü ve Cesur Gazetecilik Ödülü
• Oxfam Novib “Pen İfade Özgürlüğü Ödülü”
• Bjørnson İnsan Hakları Ödülü

2007

• (IPA) Özgürlük Özel Ödülü
• Ermenistan Cumhurbaşkanlığı Ödülü
• Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) “Basın Özgürlüğü 2007” Ödülü (Ragıp Zarakol ve Gülçin Çaylıgil ile birlikte)
• Vahan Tekeyan Kültür Derneği Ödülü
• Knights of Vartan Derneği “Yılın Adamı” Ödülü
• Amerika Ermeni Meclisi (AAA) “Seçkin İnsan Ödülü”
• Yılmaz Güney Festivali “Festival Özel Ödülü”
• Uluslararası İspanya Gazeteciler Derneği “Uluslararası Basın Ödülü”
• PEN Uluslararası Yazarlar Birliği “Hermann-Kesten Madalyası” (Hrant Dink ve AGOS gazetesi için)
• ATİK – YDG 17. Gençlik Kültür Sanat Festivali “Jüri Özel Ödülü”
• PAN Austria “İnsan Hakları Ödülü”
• IPI “Dünya Basın Özgürlüğü Kahramanı Ödülü”
• Marsilya “Uluslararası Özgür İfade Ödülü” (Anna Politovskaya ile birlikte)

2008

• AASSSG “Üstün Başarı Ödülü”
• Fordham Üniversitesi “İnsan Hakları Savunuculuğu Ödülü”

2010

• Padova Belediyesi “Doğruluk Ödülü”
• Johann-Philipp-Palm Vakfı İfade Özgürlüğü ve Basın Ödülü

“`