Osmanlı’da sarraflar, kurdukları finans ağlarıyla modern bankacılığın gelişimine dek imparatorluğun mali açıdan Avrupa’yla bütünleşmesinde rol oynayan temel aktörlerdi. Bir anlamda paranın patronluğunu yapan, imparatorluğun bankasız bankerleriydi. O kadar ki bazı sarraf aileleri, bu işi nesilden nesle aktarılan bir gelenek olarak sürdürdü.
Özellikle 16. yüzyılın ortalarından itibaren imparatorluğun nakit ihtiyacının giderek artması ve iltizam sisteminin yaygınlaşması, sarrafların hızla yükselmesine yol açtı. 17. yüzyılın sonlarından 19. yüzyılın ortalarına kadar olan dönem sarraflar için adeta bir çağ yaşandı.
Ancak bu altın çağın bir de öteki yüzü vardı. İmparatorluğun parasal çarkını işletmek gibi bir işlev üstlenen sarraflar zaman zaman yolsuzluk ve ihanet gerekçeleriyle devletin takibine takılarak katle ve müsadereye uğradılar.
Osmanlı’da sarraflar
Dr. Ertan Ünlü, darphane sarrafı Bedros ve Sakızlı sarraf Dimitri örnekleri üzerinden sarrafların Osmanlı iktisadi, siyasi ve sosyal yapısı üzerindeki etkilerini analiz ediyor. Üstelik bunu sosyal bilimlerde yeni yeni kullanılmaya başlanan sosyal ağ analizi ile yaparak sarraflık mevzuuna bambaşka bir kapı aralıyor.
Kapsamlı bir araştırma
Timaş Yayınları etiketiyle raflarındaki yerini alan eser, Osmanlı İmparatorluğu’nda sarraf kültürünü mercek altına alıyor. Alanında önemli çalışmalardan sayılan kitap, Osmanlı Devleti’nin medeniyet ve kültür hayatına dair kapsamlı bir araştırmayı inceliyor.
Sarraflığın tarihi gelişimi
Osmanlılarda sarraflar önemli bir payı olmasına rağmen sarraflık tarihi üzerine bugüne kadar monografik çalışma yapılmamış, dolayısıyla sarraflığın tarihi gelişimi, sarrafların ekonomik durumları, kitap kültürünün oluşmasında ve yaygınlaşmasındaki rolleri, tartışmaları doğurmuştur. Osmanlılarda sarrafları ve sarraflığı sistemli şekilde incelemek mümkün olmamıştır.
Sarraflığın ortaya çıkışı
İlkçağlarda Asya, Afrika ve Mezopotamya yörelerinden elde edilen altınlar, komşu ülkelerde, daha çok zenginler ve devlet büyükleri tarafından alınıyordu. Altından kesilmeye başlanınca, bunun ticaretini yapan, sonradan adına sarraf denilen alışverişçiler türedi.
Kitap sayfası için iletişim:
